Κώστας Ελευθερίου, μελισσοκόμος
Μαραθώνας Αττικής, lftheriou@yahoo.gr,
Τηλ 6945453168

Ξεκινώντας αυτήν τη φορά, θα ήθελα θερμά και ειλικρινά να ευχαριστήσω το περιοδικό που δίνει βήμα σε μελισσοκόμους και όχι μόνο να εκθέσουν τις ιδέες τους και τις κατασκευές τους. Τα εκτιθέμενα από εμένα στη στήλη αυτή μάλλον δεν θα είναι ότι πιο σύγχρονο ή πιο μοντέρνο στη μελισσοκομία, θα είναι όμως μικρές «πατεντούλες» που βοηθούν  τους μελισσοκόμους να βελτιώσουν την εργασία τους.

Το ψευδό – πλαίσιο

Στο προηγούμενο τεύχος «έκθεσα» τους τρόπους που περιορίζω τη βασιλοπούλα, σε αυτό θα δείξω πώς περιορίζω όλο το μελίσσι.

Είμαι της άποψης πως ένα μελίσσι από την άνοιξη και μετά (αφού περάσει η εποχή της σμηνουργίας) θα πρέπει να είναι “σφιχτό”, να έχει δηλαδή τόσα πλαίσια εντός της κυψέλης όσα μπορεί να καλύψει ο πληθυσμός του κι αν είναι δυνατόν οι μέλισσες να κατακλύζουν τα πλαίσια. Αν το μελίσσι χρειάζεται κάποιο πλαίσιο ακόμα , θα κάνει «γλώσσες» προειδοποιώντας μας.

Στο «σφίξιμο» αυτό με βοηθά το τυφλό πλαίσιο, ένα ψευδό-πλαίσιο που δημιουργεί έναν τοίχο, ένα τέλος, στην άκρη των 5-6-7 πλαισίων που καλύπτουν οι μέλισσες. Έτσι δημιουργώ μια υποκυψέλη μέσα στην κανονική κυψέλη η οποία μπορεί να μεγαλώσει ή και να μικρύνει μετακινώντας το τυφλό πλαίσιο. Πεποίθησή μου είναι πως οι μελισσούλες  νιώθουν και είναι πιο ασφαλής, ελέγχουν καλύτερα το χώρο, τη θερμοκρασία, τον εισβολέα κ.λπ. όταν είναι περιορισμένες και με έναν “τοίχο” στο άλλο άκρο του χώρου που καλύπτουν. Το χειμώνα ιδιαίτερα, πιστεύω πως η χρήση ενός τέτοιου πλαισίου είναι επιβεβλημένη, και ο χειμώνας έρχεται.

Το  πλαίσιο αυτό, βιομηχανικά κατασκευασμένο, υπάρχει και στο εμπόριο αλλά μπορούμε εύκολα να τα κατασκευάσουμε και μόνοι μας, δείτε πως:

Τα υλικά που χρειαζόμαστε είναι δύο πιχάκια 2 χ 1 εκατ. με μήκος 48 εκατ., και μια ξύλινη επιφάνεια από κόντρα-πλακέ πάχους 8 ή 10 χιλιοστών με διαστάσεις 45 επί 23,5 εκατ. (εικ. 1). Λίγο – πολύ , οι διαστάσεις ενός κανονικού πλαισίου.

Αν τα φέρουμε δίπλα – δίπλα θα είναι πιο εύκολο να το καρφώσουμε στις αποστάσεις που πρέπει. (εικ. 2 & 3)

Και καρφώνουμε, δεν βιδώνουμε γιατί θα σχιστεί το πηχάκι, με το καρφωτικό ή με καρφάκια λεπτά και μακριά 2.5 εκατ. (βελονάκια). (εικ. 4)

Έτοιμο, αυτό ήταν (εικ. 5)!!

Αν τηρήσουμε τις διαστάσεις που αναφέρω, το ψευδοπλαίσιο θα φτάσει σε ύψος τα όρια ύψους της κυψέλης και θα μπορούσε εκεί να στηριχτεί ένα εσωτερικό καπάκι ή ένας τροφοδότης οροφής, αφήνοντας χώρο πάνω στα πλαίσια (ελάχιστο – όσο πρέπει ) για περίπατο από τις μελισσούλες.

Στο πλάι, στο σημείο που το κόντρα – πλακέ πλησιάζει την κηρήθρα , πάλι έχουμε το διάστημα – απόσταση που επιτρέπει στις μέλισσες να κυκλοφορούν στο έξω μέρος της τελευταίας κηρήθρας, κατακλύζοντας και ελέγχοντας όλο τον χώρο που τους αφήνουμε διαθέσιμο.

Δείτε το και σε  χρήση.

Αν και τα “κορίτσια” είναι ντροπαλά στον φωτογραφικό φακό!!!

Καλή συνέχεια και καλά μέλια!!

---

Στεφανής Ευάγγελος
Επαγγελματίας Μελισσοκόμος
agriamelissa@yahoo.gr

Ξεκινώντας θα ήθελα να σας συστηθώ ονομάζομαι Στεφανής Ευάγγελος το επάγγελμα μου είναι μελισσοκόμος – βασιλοτρόφος.

Θα ήθελα να ευχαριστώ τον κύριο Παππά για την πρόσκληση να γράψω στο αξιόλογο περιοδικό του, όπου είμαι αναγνώστης του από το πρώτο τεύχος ως και σήμερα.

Η μελισσοκομική μου δραστηριότητα ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν κάνοντας πάντα νομαδική μελισσοκομία, μεταφέροντας τα μελίσσια σε όλη την Ελλάδα.

Σήμερα πλέον με την οικογένεια μου διατηρούμε κάπου στα 1000 μελίσσια και 1500 κυψελίδια.

Αν και βρισκόμαστε στα μισά του χειμώνα, θα σας αναφέρω πώς προετοιμάζουμε τα μελίσσια για ξεχειμώνιασμα και πώς ξεκινάμε τις πρώτες επιθεωρήσεις των μελισσών μας για την ερχόμενη άνοιξη.

Φτάνοντας στο φθινόπωρο φροντίζουμε απαραιτήτως να μεταφέρουμε τα μελίσσια μας σε περιοχές όπου υπάρχουν ανθοφορίες όπως είναι ο κισσός, η σουσούρα (φθινοπωρινό ρείκι) και το πολύκομπο έτσι ώστε να αντικαταστήσουν τις γερασμένες μέλισσες του καλοκαιριού, να κάνουν καινούργιους γόνους και ανάλογα με την χρονιά μπορεί να τρυγήσουμε και μέλι. Αυτές τις ανθοφορίες τις επιλέγουμε πάντα με γνώμονα τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα επιλεγούμε περιοχές που έχουν περάσει αρκετές βροχές και σίγουρα θα είναι και καλύτερα.

Μετά το τέλος της ανθοφορίας τρυγάμε το περίσσιο μέλι σε κάθε μελίσσι, αφήνοντας απαραιτήτως αποθέματα ανάλογα με τη δυναμικότητα του μελισσιού. Πιο αναλυτικά, σε ένα δεκάρι μελίσσι αφήνουμε οκτώ πλαίσια μέλι, υπολογίζοντας και τα πλαίσια που έχουν γόνο και γύρη και στεφάνια μελιού. Τα πλαίσια που θα προσθέσουμε στις άκρες φροντίζουμε να είναι σκουρόχρωμα.

Για ένα μελίσσι έξι πλαισίων αφήνουμε πέντε πλαίσια με μέλι, μαζί με τα πλαίσια που έχουν γόνο και γύρη και ένα σκουρόχρωμο στην άκρη από το κενό της κυψέλης. Τα μελίσσια τα περιορίζουμε σε πλαίσια ανάλογα με τον πληθυσμό τους, αφήνουμε μόνο τα πλαίσια που καλύπτουν οι μέλισσες.

Όταν ετοιμάζουμε τα μελίσσια μας για ξεχειμώνιασμα τοποθετούμε τα κενά πλαίσια προς τις άκρες, ώστε όταν σφίξει η μελισσόσφαιρα να βρίσκεται πάνω στο μέλι. Πολλές φορές σε παρατεταμένο ψύχος χάνονται κάποια μελίσσια γιατί οι μέλισσες αδυνατούν να φτάσουν τα πλαίσια με το μέλι.

Στη συνέχεια βάζουμε κηρόπανα και κάθετα διαφράγματα 15 mm από σκληρό φελιζόλ. Από τις κυψέλες που χρησιμοποιούμε οι περισσότερες είναι με κλειστούς πάτους. Τις κυψέλες που έχουν ανοικτούς πάτους φροντίζουμε να τους κλείνουμε διότι έχουμε παρατήρηση ότι καταναλώνουν περισσότερο μέλι.

Την εποχή αυτή εφόσον ετοιμάσουμε τα μελίσσια κάνουμε και θεραπεία για τη βαρρόα (ένα ξαλάφρωμα).

Αν η χρονιά που πέρασε δεν ήταν καλή και τα μελίσσια μας δεν έχουν πολλά μέλια, τα τροφοδοτούμε με βανίλια ή πυκνό σιρόπι 1,5 μέρος ζάχαρης και 1 μέρος νερό σε τακτά διαστήματα προσθέτοντας θυμόλη.

Κάνοντας την προετοιμασία για το ξεχειμώνιασμα αν βρούμε ορφανά μελίσσια τα συνενώνουμε. Την εποχή αυτή η συνένωση γίνετε περιορίζοντας δεξιά στην κυψέλη το μελίσσι που έχει βασίλισσα και το ορφανό από την αριστερή, αφήνοντας ένα πλαίσιο κενό μεταξύ τους για να γίνει ομαλά η συνένωση. Μετά από μια ημέρα μπορούμε να ενώσουμε τα πλαίσια μεταξύ τους.

Το Νοέμβριο τα μελίσσια τα μεταφέρουμε σε νότιες περιοχές της χώρας εκεί που ο χειμώνας είναι πιο ήπιος. Φροντίζουμε να τοποθετούμε τα μελίσσια μας σε σημείο που να τα βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα, να κοιτάζουν οι πόρτες τους προς τον νότο και να έχουν ελαφριά κλήση προς τα εμπρός. Την εποχή αυτή βάζουμε τη χειμερινή πόρτα. Στο εσωτερικό μέρος της θυρίδας έχουμε τοποθετημένη σήτα που περνάνε άνετα οι μέλισσες αλλά δεν χωράνε να περάσουν τα ποντίκια και η αχερόντια.

Προσπαθούμε να αποφεύγουμε τα σημεία με πολύ υγρασία και φροντίζουμε να τοποθετούμε τα μελίσσια μας σε σημεία που να έχουνε πλάτη στο βοριά. Επειδή τα μελίσσια είναι πολλά κάποια τοποθετούνται και μέσα σε χωράφια. Σε αυτά φροντίζουμε να βάζουμε πρόσθετα ξύλα κάτω από τα πόδια για να σηκώνονται από το έδαφος γέρνοντας λίγο μπροστά.

Στη καρδιά του χειμώνα τα μελίσσια δεν τα ενοχλούμε.

Απαραίτητος όμως χειρισμός κατά το τέλος Δεκεμβρίου και αρχές Ιανουαρίου, όταν έχει καλό καιρό, κάνουμε θεραπεία για τη βαρρόα.

Στο τέλος του Ιανουαρίου προς τις αρχές Φεβρουαρίου πηγαίνουμε στα μελίσσια και τροφοδοτούμε πυκνό σιρόπι 1,5 μέρος ζάχαρης και 1 μέρος νερό σε μπουκάλι με θυμόλη. Προσπαθούμε να μην τα ενοχλούμε πολύ, σηκώνουμε μια γωνία από το πανί και τοποθετούμε το μπουκάλι με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι οι τρύπες στην άκρη από την μελισσόσφαιρα. Τα μελίσσια τα ανοίγουμε μόνο αν υπάρχει κάποια υποψία για κάποιο πρόβλημα.

Κατά της 15 Φεβρουαρίου στην περιοχή που έχουμε τα μελίσσια μας η φύση αλλάζει και το τοπίο αρχίζει να δείχνει ανοιξιάτικο.

Τα μελίσσια έχουν ξεκινήσει να κάνουν γόνο.

Σηκώνουμε μερικά μελίσσια να δούμε το βάρος και να εκτιμήσουμε τα αποθέματα τροφών, αν χρειάζεται βάζουμε τροφές.

Στης 25 Φεβρουαρίου περίπου και ανάλογα με τον καιρό πηγαίνουμε πάλι στα μελίσσια μας. Τα αδύνατα μελίσσια έχουν από δυο πλαίσια γόνο και τα πιο δυνατά φτάνουν μέχρι τα πέντε.

Σε αυτά τα μελίσσια αρχίζουμε να προσθέτουμε άδεια πλαίσια που ξεδιαλέξαμε στην αποθήκη μας. Αυτά τα πλαίσια δεν πρέπει να είναι πολύ σκούρα. Να είναι πλαίσια που έχει γεννήσει η βασίλισσα τρεις με τέσσερις φορές.

Όταν οι μέλισσες έχουν αυξηθεί στην κυψέλη, δίπλα από το γόνο προσθέτουμε ένα ή δυο πλαίσια ανάλογα με τον πληθυσμό, ώστε να δώσουμε χώρο στη βασίλισσα να γεννήσει χωρίς να τα ενοχλήσουμε περισσότερο. Στη συνέχεια τροφοδοτούμε τα μελίσσια με τροφοδότη μπουκάλι και με την αναλογία του σιροπιού στο 1,5 μέρος ζάχαρη με 1 μέρος νερό.

Στις αρχές του Μαρτίου επιλέγουμε κάποιες μέρες καλές ώστε να μπορούμε να κάνουμε έναν καλύτερο έλεγχο στα μελίσσια. Σε αυτή την επιθεώρηση ελέγχουμε και σημαδεύουμε τα μελίσσια, τα αδύνατα και τα γερά. Βλέπουμε πλέον ότι τα πλαίσια που προσθέσαμε στην προηγούμενη επιθεώρηση οι βασίλισσες τα έχουν γεννήσει. Σε μελίσσια που οι βασίλισσες δεν έχουν προχωρήσει τη γέννα στα πλαίσια που τους είχαμε προσθέσει στη τελευταία επιθεώρηση και τα μπλοκάρανε με γύρη, αυτά πιθανόν να χρειάζονται αντικατάσταση βασιλισσών. Αυτά τα σημαδεύουμε για να τα ξαναδούμε. Επίσης σημαδεύουμε και όσα μελίσσια έχουν προχωρήσει αρκετά για την επόμενη επιθεώρηση, ώστε να τους πάρουμε από ένα πλαίσιο με εκκολαπτόμενο γόνο και να βοηθήσουμε κάποια αδύνατα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ισορροπήσουμε τη δυναμικότητα των μελισσιών.

Η ανάπτυξη πλέον φαίνεται πιο έντονη. Προσθέτουμε πάλι πλαίσια στα μελίσσια δίνοντας τους χώρο για να συνεχίσουν και αλλάζουμε τη τροφοδοσία σε πιο αραιό σιρόπι 1 μέρος ζάχαρη και 1 μέρος νερό και επιπλέον λόγο της μεγάλης ανάπτυξης μπορούμε να προσθέσουμε και στερεά τροφή βανίλια.

Αυτοί είναι οι μελισσοκομικοί χειρισμοί που κάνουμε εμείς στα δικά μας μελίσσια κατά την διάρκεια του χειμώνα.

Ο κάθε μελισσοκόμος στην περιοχή που ξεχειμωνιάζει τα μελίσσια του, πρέπει να προσαρμόζει ανάλογα και τους μελισσοκομικούς χειρισμούς.

---

ΥΠΑΑΤ
Αθήνα, 24 Νοεμβρίου 2021

 

Μπαγινέτας: Το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της Διαβούλευσης
για τη νέα ΚΑΠ 2023-2027

Με αφορμή την ψήφιση και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των τριών κανονισμών της νέας ΚΑΠ 2023-2027, σε συνέχεια της πολιτικής συμφωνίας του Συμβουλίου Υπουργών του Ιουνίου, ο ΓΓ Κώστας Μπαγινέτας δήλωσε:

Χαιρετίζουμε την ψήφιση των κανονισμών και από το τρίτο θεσμικό όργανο της ΕΕ το Ευρωκοινοβούλιο, με το οποίο ολοκληρώνεται η βασική νομοθεσία που αφορά στη μεταρρύθμιση της νέας ΚΑΠ 2023-2027.

Αναμένουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα και τη δευτερογενή σχετική νομοθεσία την οποία θα λάβουμε υπόψη για την ολοκλήρωση του Στρατηγικού μας Σχεδίου το οποίο και θα καταθέσουμε προς έγκριση έως το τέλος Δεκεμβρίου.

Στο πλαίσιο αυτό το ΥπΑΑΤ συνεχίζει τη διαβούλευση με τους εκπροσώπους του πρωτογενούς τομέα σε όλη την χώρα. Τη Δευτέρα έγινε η 11^η Συνδιάσκεψη στη Ρόδο για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, την Παρασκευή θα γίνει η 12^η στα Γιάννενα για την Περιφέρεια Ηπείρου και ολοκληρώνουμε τις συνδιασκέψεις με την 13^η που θα γίνει στη Λαμία για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος. Στη συνέχεια θα γίνει ενημέρωση της αρμόδιας Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου του Κοινοβουλίου και μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου το κείμενο του Στρατηγικού μας Σχεδίου θα είναι σε εθνική διαβούλευση ώστε κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να καταθέσει τις προτάσεις του.

Το ΥπΑΑΤ θα συνεχίσει, όπως έκανε μέχρι τώρα, να διαβουλεύεται με όλους τους ενδιαφερομένους και να συγκεντρώνει απόψεις και παρατηρήσεις. Για τα σημεία που έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα όπως οι ορισμοί, τα οικολογικά σχήματα και τα καθεστώτα των συνδεμένων ενισχύσεων, τα οποία και αποτελούν πρόταση του Συμβούλου για το Στρατηγικό Σχέδιο, αναμένουμε επιπλέον προτάσεις και παρατηρήσεις από τους ενδιαφερόμενους φορείς και εκπροσώπους τους.

Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου προσβλέπουμε στη συμμετοχή όλων, έτσι ώστε στη συνέχεια λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις που θα κατατεθούν να καταλήξουμε δημοκρατικά και συλλογικά στο τελικό μας σχέδιο που θα υποβληθεί για έγκριση στην ΕΕ.

---

Ν. Παππάς

Έχε το καλύτερο προϊόν ποιοτικά, αν δεν το κάνεις γνωστό στο καταναλωτικό κοινό αν δεν το διαφημίσεις δεν θα το πουλήσεις. Αυτό είναι κανόνας σήμερα. Η προβολή του προϊόντος, του οποιουδήποτε προϊόντος, είναι απολύτως αναγκαία και πρέπει να είναι συνεχής, προγραμματισμένη και στοχευμένη. Εμείς οι μελισσοκόμοι έχουμε στα χέρια μας προϊόντα χρυσάφι. Μέλι (μάλιστα διάφορα με πολλές χάρες) γύρη, βασικό πολτό, πρόπολη, ακόμη επικονίαση, περιβάλλον. Πόσο και πώς προβάλλουμε όλα αυτά τα ωραία προϊόντα; Προβάλλονται είναι η αλήθεια αλλά μόνο περιστασιακά π.χ. σε μια γιορτή μελιού ή αν κάποιος παραγωγός κληθεί από κάποιον παρουσιαστή κάποιας εκπομπής στην τηλεόραση, άν και όταν κάποιος άλλος ενδιαφερθεί ή όταν κάποια μελισσοκομική εταιρεία προβάλλει τα προϊόντα της. Όλα είναι στην τύχη…. Εμείς όμως σαν οργανωμένη μελισσοκομία (Σύλλογοι, Συνεταιρισμοί) πιστεύω ότι θα έπρεπε να θέσουμε τα θεμέλια μιας άλλης στοχευμένης ενημέρωσης, προβολής της μελισσοκομίας και των προϊόντων της.

1. Φροντίδα για επέκταση των καταναλωτών μελισσοκομικών προϊόντων. Θα ήταν η μελλοντική εξασφάλιση πελατών αν γίνονταν με συστηματική δουλειά για την παιδική ηλικία. Πρόγραμμα λοιπόν ενημέρωσης των παιδιών σχολικής ηλικίας πανελλαδικά και με συγκεκριμένο περιεχόμενο από ειδικούς. Υπάρχουν ισχυροί αντίπαλοι, όπως οι μαρμελάδες και άλλα παρεμφερή προϊόντα τα οποία αδιάλειπτα προβάλλονται με ελκυστικές διαφημίσεις. Πρέπει κάτι να κάνουμε στον τομέα αυτό. Τίποτε δεν έρχεται από μόνο του.
2. Ενημέρωση της νοικοκυράς ή όποιου είναι υπεύθυνος για την διατροφή της οικογένειας. Εδώ χρειάζεται σοβαρή προετοιμασία ώστε η ενημέρωση να είναι ενιαία σοβαρή και επιστημονικά τεκμηριωμένη. Σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος λαμβάνει πληροφορίες από περισσότερες πηγές και γενικά είναι περισσότερο μορφωμένος και ως εκ τούτου είναι και απαιτητικός.

3.Έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων για τα προϊόντα μας και για τη χρήση αυτών. Που και πως χρησιμοποιείται π. χ. το μέλι, γιατί εκτός από το πρωινό ή στο τσάι ταιριάζει σε χίλιες δυο άλλες συνταγές. Τέτοιες συνταγές να προσφέρονται με κάθε ευκαιρία ώστε να επεκταθεί η χρήση του μελιού παραπέρα. Ένα ακραίο παράδειγμα: Μπάνιο με μέλι. Για ένα τέτοιο μπάνιο χρησιμοποιούν 200 με 250 γραμμάρια μέλι το οποίο δεν έχει μόνο θεραπευτική δράση αλλά και προφυλάσσει το δέρμα και ολόκληρο τον οργανισμό. Κάποιοι θα εφαρμόσουν αυτή τη συνταγή που θα πει αύξηση της κατανάλωσης μελιού. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε για την γύρη και τον βασιλικό πολτό.

4. Ενημέρωση του κοινού για την δουλειά μας την μελισσοκομία. Πόσο σκληρή και απαιτητική είναι. Διότι έχει περάσει, νομίζω, η αντίληψη στον κόσμο ότι τοποθετούμε κάπου τα μελίσσι μας και πάμε κατά βούληση και τρυγάμε και εκμεταλλευόμαστε τη φύση, όπως κάποτε μας κατηγόρησαν.
5. Ενημέρωση στοχευμένη και επίμονη των αγροτών για την προσφορά της μέλισσας στη φύση αλλά και στην αγροτιά με στόχο την μόνιμη συνεργασία και όχι την κόντρα που δυστυχώς σήμερα μερικές φορές συμβαίνει.

Είναι ιδέες προτάσεις που και στο παρελθόν έχουν διατυπωθεί. (Διαβάστε άρθρο του Βασίλη Λιάκου στην ιστοσελίδα του περιοδικού από το 2009 σελ.85). Έχουν γίνει μερικά πράγματα μέχρι τώρα. Όμως εκείνο που εδώ θέλω να τονίσω είναι ότι αυτή προσπάθεια πρέπει να γίνει κάπως πιο συντονισμένα. Κάποια ομάδα εργασίας ειδικών στην προβολή και στη διαχείριση που θα επεξεργαζόταν το όλο θέμα με κατάληξη μια συγκεκριμένη πρόταση θα ήταν, κατά τη γνώμη μου, το πρώτο σωστό βήμα.  

---

Για εγγραφή συνδρομητή πατήστε εδω

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

Γούναρη Σοφία Θρασυβούλου Ανδρέας Γκόρας Γιώργος Τανανάκη Χρυσούλα

Στόχος του άρθρου είναι να ενημέρωσει και να θυμίσει σε κάποιους μία σοβαρή κρίση, που πέρασε ο κλάδος της Μελισσοκομίας, πριν 15 χρόνια σχετικά με τους εμβολιασμούς των πεύκων με το Marchalina hellenica, αλλά και να δώσει μια ολοκληρωμένη εικονα για τις συστάσεις των επιστημονων προς το ΥπΑΑΤ.

Το γεγονός: Από το 1996 έως το 2000 έγινε εκτεταμένη και ταυτόχρονη σε όλη την Ελλάδα διασπορά του Marchalina hellenica σε δασικές και αστικές περιοχές, από συνεργεία μελισσοκόμων χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω του ΥπΑΑΤ. Χωρίς μελέτη, χωρίς συνεργασία με τις δασικές υπηρεσίες, ανεξέλεγκτα και στην τύχη.
Με το τέλος του προγράμματος αρχίζουν οι αντιδράσεις από πολίτες, περιβαλλοντικούς φορείς, ερευνητικούς φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς. Αντιδράσεις που τα ΜΜΕ «δοξάζουν» και πολλαπλασιάζουν, όπως ξέρουν να κάνουν (αποκόμματα εφημερίδων).

Το διακύβευμα ήταν ότι το Marchalina hellenica προκαλεί ξήρανση των πεύκων και καταστροφή των πευκοδασών. Δήμαρχοι (Αγ. Στέφανος, Κηφισιά), περιβαλλοντικές οργανώσεις (Φιλοδασική, Εταιρεία Προστασίας της Φύσης) και επιστημονικοί φορείς (Μπενάκειο, Δημόκριτος) διοργάνωσαν Ημερίδες, όπου οι «ειδικοί επιστήμονες» ανέλυαν και αποδείκνυαν το πως το έντομο προκαλεί την ξήρανση των πεύκων. Σχεδόν όλοι δεν ήξεραν τίποτα για το Marchalina hellenica, την βιολογία του, το πως τρέφεται, παρ’όλα αυτά έπειθαν τους πολίτες για τα αίτια της «καταστροφής».

Σε κάποιες από αυτές τις Ημερίδες είμασταν παρόντες (όταν το μαθαίναμε…), όχι για να υπερασπιστούμε το Marchalina hellenica τόσο, όσο για να ενημερώσουμε για τα πραγματικά δεδομένα που υπάρχουν τα τελευταία 100 χρόνια και για να αποδείξουμε ότι η ημιμάθεια δημιουργεί «τέρατα» πολύ χειρότερα από την άγνοια.

Σ’ αυτή την κατάσταση το ΥπΑΑΤ ξάφνιασε ευχάριστα, καλώντας σε σύσκεψη, το Νοέμβριο του 2004 στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ), επιστήμονες από όλα τα σχετικά επιστημονικά πεδία, δασολόγους, περιβαλλοντολόγους, εντομολόγους, φυτοπαθολόγους, αλλά και εκπρόσωπους των μελισσοκόμων. Το θέμα της σύσκεψης ήταν συγκεκριμένα «Αντιμετώπιση του προβλήματος νέκρωσης των πεύκων από το έντομο Marchalina hellenica» και το δεδομένο ήταν ότι το Υπουργείο θα χρηματοδοτούσε μία τέτοια προσπάθεια.

Συγκεκριμένα συμμετείχαν οι Μαραβέγιας πρόεδρος του ΕΘΙΑΓΕ (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ), Τσιτσιπής πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου του ΕΘΙΑΓΕ, Μπακανδρίτσος Δ/ντής του Ινστ. Κτηνιατρικών Ερευνών (ΙΚΕΑ), Γούναρη, ερευνήτρια του ΙΚΕΑ, Μπόσκος, Δ/ντής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης (ΙΔΕΘ), Θρασυβούλου, καθηγητής ΑΠΘ, Εμμανουήλ, καθηγητής ΓΠΑ, Πετράκης, ερευνητής ΙΜΔΟ, Μπενίδης, Γεν. Δ/ντής Δασών, Ελευθερίου, σύμβουλος του υφυπουργού Χατζημιχάλη, Γκουλιαδίτη, γεωπόνος, εκπρόσωπος ΠΑΣΕΓΕΣ, Πετειναράκης, ερευνητής Κ.Υ. ΕΘΙΑΓΕ, Τσόπελας, ερευνητής του ΙΜΔΟ, Καλαπανίδα, ερευνήτρια ΙΔΕΘ, Αβτζής, καθηγητής ΤΕΙ Δράμας, Ραδόγλου, Ερευνήτρια ΙΔΕΘ και οι μελισσοκόμοι Κράγιας, πρόεδρος της ΟΜΣΕ και Φραγκάκης μελισσοκόμος μέλος ΟΜΣΕ.  

Το αποτέλεσμα της σύσκεψης, όπως αποτυπώθηκε στα πρακτικά, ήταν ότι οι βιβλιογραφικές πηγές αλλά και τα αποτελέσματα της έρευνας των ερευνητών, που ασχολήθηκαν και ασχολούνται με το θέμα, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν στοιχειοθετείτε η επικινδυνότητα του Marchalina hellenica, πόσο δεν μάλλον δεν αποδεικνύεται ότι είναι υπεύθυνο για τις ξηράνσεις των πεύκων.

Παρ’ όλα αυτά για χάρη της επιστήμης αποφασίστηκε να διερευνηθεί η επίδραση του παρασιτισμού του Marchalina hellenica κυρίως και ειδικά σε συστάδες πεύκων ή απομονωμένους πληθυσμούς δέντρων που ζουν σε καθεστώς καταπόνησης (στρες). Η πρόταση έγινε δεκτή από όλους τους παρευρισκόμενους και καταρτίστηκε ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Διερεύνηση του ρόλου του εντόμου Marchalina hellenica στη νέκρωση ατόμων Pinus halepensis L, σε συνδυασμό και με άλλους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες», σε συνεργασία του Τμήματος Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, του ΤΕΙ Καβάλας, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Αθηνών, του Ινστ. Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και του Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα κατατέθηκε στο Υπουργείο, μεσολάβησαν εκλογές (!!) και τελικά αγνοήθηκε.  

Τελικά αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων αντιδράσεων ήταν:

1. Το 2005 να εγκριθούν κατ’ εξαίρεση φυτοπροστατευτικά σκεύασματα για τον ψεκασμό των πεύκων, ακόμη και μέσα στον αστικό ιστό (πάρκα, πλατείες) για την καταπολέμηση του Marchalina hellenica
2. Το Marchalina hellenica μετά από πίεση της Φιλοδασικής Αθηνών να μπει στον διεθνή κατάλογο των εντόμων καραντίνας, των εντόμων δηλαδή που θεωρούνται επικίνδυνα.
3. Ο κόσμος, στην Αθήνα τουλάχιστον, να αντιμετωπίζει τους μελισσοκόμους και το πευκόμελο με σκεπτικισμό.
4. Να δυσφημιστεί το πευκόμελο ως προϊόν το οποίο παράγεται από απορρίμματα παρασίτων εντόμων που ξηραίνουν τα πεύκα.
5. Τελικά να εκδοθούν δύο αποφάσεις, η υπ’ αριθμό 93926/1741/27.05.2005, η οποία απαγορεύει τη διασπορά του Marchalina hellenica, αφορά όμως αποκλειστικά στο Νομό Αττικής. Και 3 χρόνια μετά, που οι αντιδράσεις ακόμη καλά κρατούν (8 χρόνια μετά τη λήξη των εμβολιασμών!!!) την απόφαση υπ’ αριθμό 96817/3130/12-08-2008, που αφορά στους εμβολιασμούς σε αρχαιολογικούς χώρους, περιαστικά δάση, πάρκα, άλση, δρυμούς και περιοχές NATURA της χώρας.

  Από τότε μέχρι τώρα: Τα πράγματα σιγά – σιγά ησύχασαν και το θέμα λίγο πολύ ξεχάστηκε. Άλλωστε η κατάσταση στα πάρκα και στα άλση βελτιώθηκε, αφού όλοι οι Δήμοι με ψεκασμούς ή εναλλακτικά μέσα, περιόρισαν την βαμβακάδα στα πεύκα. Στον δε Υμηττό, στην Πάρνηθα ή στην Πεντέλη η ξηρασία των επόμενων χρόνων και οι επανειλημμένες φωτιές «ισορρόπησαν» την κατάσταση. Η απαγόρευση των εμβολιασμών των πεύκων περιορίστηκε στην απόφαση για το Νομό Αττικής, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα πάρκα και τους εθνικούς δρυμούς.

Οι εμβολιασμοί σταμάτησαν; Όχι φυσικά! Εάν ένας μελισσοκόμος ήθελε μπορούσε να μεταφέρει το έντομο σε περιοχές, που θα βοηθούσαν τα μελίσσια του, αναλαμβάνοντας τα έξοδα και τον κόπο. Ήσυχα και απλά… Το τώρα: Τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα τον φετινό Αύγουστο, χάσαμε, σαν άνθρωποι και σαν μελισσοκόμοι πολλά στρέμματα παραγωγικού πευκοδάσους. Ζητήθηκε λοιπόν, ειδικά για την περίπτωση της Β. Εύβοιας, από τους επιστήμονες του κλάδου να καταθέσουν προτάσεις για την βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Ανάμεσα στις προτάσεις που κατατέθηκαν, και μπορείτε να τις διαβάσετε στην σελ. 350 του περιοδικού, και με δεδομένο ότι το θέμα μπήκε, στη συνάντηση με το ΥπΑΑΤ, είναι η παρακάτω:

“”…ΤΕΧΝΗΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΤΟΓΟΝΟΥ ΕΝΤΟΜΟΥ ΣΤΑ ΠΕΥΚΑ. Είμαστε αντίθετοι σε κατάργηση της απαγορευτικής απόφασης 93926/1741/27.05.2005 του ΥπΑΑΤ για την τεχνητή διασπορά του εντόμου Marchalina hellenica (βαμβακάδα) σε δασικές εκτάσεις της χώρας. Μια τέτοια απόφαση θα δημιουργήσει έντονες αντιδράσεις των φιλοδασικών και περιβαλλοντικών Οργανώσεων καθώς επίσης και των ΜΜΕ σε βάρος του κλάδου και πιθανές δυσμενείς συνέπειες στην διακίνηση του πευκόμελου….””

 

Η πρόταση αυτή στηρίχθηκε στο ακόλουθο σκεπτικό:

Εάν το ΥπΑΑΤ χρηματοδοτήσει, τη διασπορά του Marchalina hellenica στα πευκοδάση της Αττικής, καθώς αυτά αφορά η απόφαση 93926/1741/27.05.2005 (εικ 1), που δεν έχουν καεί, μπορείτε να φανταστείτε τι θα αντιμετωπίσει ο Μελισσοκομικός κλάδος, δεδομένου της κατάστασης που επικράτησε στο παρελθόν;

Ακόμη και στην περίπτωση που χρηματοδοτηθεί μία τέτοια κίνηση, πιστεύει κανείς ότι ο κλάδος θα μπορέσει να διαχειριστεί την αντίδραση που θα ξεσπάσει; Όχι μόνο απέναντι στους παραγωγούς, αλλά και στα προϊόντα της μέλισσας και κυρίως το πευκόμελο; Μόνο να γίνει γνωστό ότι οι μελισσοκόμοι ζητούν να χρηματοδοτηθούν για να διασπείρουν το Marchalina hellenica στα πεύκα της Αττικής, θα αποτελέσει «βούτυρο στο ψωμί» του κάθε «ευαισθητοποιημένου» «πολίτη» ή θεσμού ή ομάδας, για να στοχοποιήσει τον ένοχο της καταστροφής του περιβάλλοντος. Είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό;

Υπάρχουν στην Αττική πευκοδάση που δεν έχουν Marchalina hellenica; Οχι, παρά μόνο σε κάποιες περιοχές που, μετά από μεγάλη προσπάθεια, δεν αναπτύχθηκε ικανός πληθυσμός. Κι αυτές όμως φέτος κάηκαν στην μεγαλύτερή τους έκταση (Βίλια, Γεράνια).

Και το κυριότερο, θα έχουν οι μελισσοκόμοι κάποιο όφελος από αυτό; Η Αττική δίνει όσο μπορεί να δώσει καθώς έχει περιορισμένες δυνατότητες εγκατάστασης μελισσιών, αφού την Μελισσοκομία την ανταγωνίζονται όλες οι άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, κατοικία, τουρισμός, αγροτική παραγωγή, στην υδροκέφαλη χώρα μας.

  Εικόνα 1. Τίτλοι εφημερίδων και γελοιογραφία ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ (9-5-2005) μετά το θόρυβο για τον εμβολιασμό των πεύκων με τον εργάτη από τους μελισσοκόμους.

  Παρατίθενται επίσης κάποια από τα σχόλια που κυριάρχησαν τον έντυπο τύπο των εφημερίδων τα έτη 2004-2008.

ΚΥΡΙΑΚΙΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 8 -5-2005. Σφάζουν τα πεύκα με το βαμβάκι. Ότι απέμεινε από τις καταστροφικές πυρκαγιές στο Πεντελικό βουνό θα το αποτελειώσει τώρα η επιδρομή της βαμβακίασης. Το μέλι είναι επικίνδυνο γιατί περιέχει επικίνδυνες ουσίες από τις επιβαρυμένες και ρυπογόνες περιοχές που το μαζεύουν οι μέλισσες.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 2005.Επικηρύχθηκε το έντομο-φονιάς των πεύκων. Ο Ευρωπαϊκός και Μεσογειακός Οργανισμός για την Προστασία των Φυτών συμπεριέλαβε το Marchalina hellenica σε μια από τις σοβαρότερες απειλές της ευρωπαϊκής χλωρίδας.

ΤΑ ΝΕΑ 19-4-2005. Νεκρώνουν τα πεύκα. Με αφανισμό απειλούνται τα πευκοδάση της Νότιας Ελλάδας. Εντομολόγοι εκτιμούν ότι το 90% των πεύκων στο ν. Αττικής έχουν προσβληθεί από τη βαμβακίαση. Το πρόβλημα ξεκίνησε εξαιτίας ενός πειραματικού προγράμματος για την αύξηση της παραγωγής πευκόμελου.

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ 10-4-2005. Η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών καταγγέλλει τον βομβαρδισμό των δασών με το έντομο Marchalina η απέκκριση του οποίου είναι η πρώτη ύλη για την υπερπαραγωγή του πευκόμελου. Εισάγονται μέλια από Βουλγαρία στα Κυκλαδίτικα νησιά του Αιγαίου σε σημαντικές ποσότητες, αναμειγνύονται και νοθεύονται με τα ελληνικά προϊόντα προκειμένου να επικρατήσουν στην ντόπια αγορά σε χαμηλές τιμές. Να σταματήσει η εξαπάτηση του καταναλωτή και το ξεπούλημα των παραδοσιακών προϊόντων χάριν του γρήγορου και εύκολου κέρδους ανεξέλεγκτων τυχάρπαστων παραγωγών και εμπόρων.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ 2006, τεύχος 31 σελ. 10: Η Ελληνική Εταιρεία Προστασία της Φύσης 6-2-2006: Διοργάνωσε Ημερίδα για το Marchalina hellenica. Πρότεινε να φορολογηθεί το μέλι και οι μελισσοκόμοι να πληρώσουν γιατί ρυπαίνουν τα δάση με τον εργάτη, «ο ρυπαίνων πληρώνει»

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 17-6-2007. Επιδημία Βαμβακίαση θερίζει τα πευκοδάση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε νομική διαδικασία παραπομπής της Ελλάδας στο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων . Στις 21 Μαρτίου του 2007, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στη χώρα μας γιατί δημιούργησε την επιδημία της βμβακίασης εξαπλώνοντας τεχνητά το έντομο στα πευκοδάση χωρίς εκτίμηση των περιβαλλοντικών συνεπειών και απαγόρευσε την μετάδοση του εντόμου ΜΟΝΟ στην Αττική .

AGRENDA 6-7/12/2008. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μπριασούλη Δημήτριο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, το βαθύτερο αίτιο για τον μαρασμό των πεύκων είναι η ελληνική νοοτροπία. Επιδοτούμενοι τεμπέληδες που ενδιαφέρονται μόνο για το εύκολο κέρδος, αδιαφορώντας για τις μακροχρόνιες συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, στα ήθη, τον πολιτισμό , την ποιότητα της ζωής, την ποιότητα των προϊόντων.

---

Για εγγραφή συνδρομητή πατήστε εδω

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

 

Θρασυβούλου Ανδρέας Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ

  Το έτος 1982 επέστρεψα από τις Η.Π.Α με επιτυχημένες σπουδές στην Εντομολογία με εξειδίκευση στη Μελισσοκομία. Τα χρόνια εκείνα, το πευκόμελο ήταν ένα απαξιωμένο προϊόν, κατώτερης ποιότητας και ιδιαίτερα φθηνό συγκριτικά με το ανθόμελο. Μάλιστα στον τότε Επίσημο Κώδικα Τροφίμων, Ποτών & Αντικειμένων Κοινής Χρήσης (10/1971) το πευκόμελο αναφερόταν ως μέλι «ευτελέστερο του ανθόμελου με ιδιάζουσα γεύση ανάλογα με τη ρητίνη που περιείχε» (εικ. 1).

Η άποψη αυτή είχε επικρατήσει τα χρόνια εκείνα και αρκετοί μελισσοκόμοι για να διαθέσουν το προϊόν τους, αναγκαζόταν να αναγράφουν στην ετικέτα «ΑΝΘΟΜΕΛΟ» αντί του σωστού πευκόμελου, γιατί αλλιώτικα οι καταναλωτές δεν το αγόραζαν. Παράλληλα , διαπίστωσα ότι το συγκεκριμένο μέλι και τα μέλια μελιτώματος ή δασόμελα ήταν ιδιαίτερα αρεστά και απολάμβαναν υψηλές τιμές στην Γερμανία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αντίθετα με την απαξίωση που είχαν στην Ελλάδα.

Έχοντας αυτά υπόψη, πίστεψα ότι θα έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα για την τεκμηρίωση της ποιότητας του ελληνικού πευκόμελου και να γίνει προσπάθεια να ανατραπεί η κακή εικόνα που το συνόδευε. Με τα πενιχρά τότε μέσα που διέθετε το Εργαστήριο Μελισσοκομίας του ΑΠΘ, πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις σε αρκετά δείγματα πευκόμελου και ανθόμελου για να διαπιστωθεί ότι το μέλι αυτό δεν υστερούσε σε τίποτε από άλλα μέλια. Είχε λιγότερα ζάχαρα, συνεπώς λιγότερες θερμίδες, υψηλότερη ποσότητα τέφρας και άρα περισσότερα ιχνοστοιχεία και παρόμοια φυσικοχημικά χαρακτηριστικά όπως η διαστάση, η HMF, η οξύτητα, η υγρασία κ.ά.

Παράλληλα το πευκόμελο δεν κρυστάλλωνε ή κρυστάλλωνε με πολύ αργό ρυθμό, επομένως δε χρειαζόταν θερμική επεξεργασία και συλλεγόταν σε πευκοδάση μακριά από ψεκασμούς και ρυπάνσεις. Έχοντας τα πρώτα αποτελέσματα και διαπιστώνοντας ότι το πευκόμελο ήταν ένα εξαιρετικό μέλι το οποίο σκόπιμα απαξιωνόταν λόγω εμπορικών συμφερόντων, αναζήτησα τρόπους να αναδειχθεί η ποιότητα του πευκόμελου, να αποκατασταθεί η πραγματική του αξία στη συνείδηση του καταναλωτή και ο Έλληνας μελισσοκόμος να αμειφθεί αντίστοιχα για την παραγωγή του.

Γνωρίζοντας ότι μέλια με υψηλή ποσότητα τέφρας έχουν και υψηλή περιεκτικότητα σε απαραίτητα για τον οργανισμό ιχνοστοιχεία όπως είναι το κάλιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος και άλλα και ότι αυτά αντιπροσωπεύουν κατά μεγάλο μέρος τη θρεπτική αξία του μελιού ζήτησα από την καλή φίλη Σοφία Μπλαδενοπούλου, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Εδαφολογίας στο ΕΘΙΑΓΕ να βοηθήσει στις αναλύσεις ιχνοστοιχείων στα πευκόμελα και ανθόμελα, ώστε να έχουμε μια συγκριτική εικόνα των δύο κατηγοριών μελιού.

Συγκεντρώσαμε και αναλύσαμε τότε μεγάλο αριθμό ανθόμελων και πευκόμελων για να διαπιστώσουμε ότι το πευκόμελο όχι μόνο δεν υστερούσε από τα ανθόμελα στα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά, αλλά οι υψηλές συγκεντρώσεις ιχνοστοιχείων που είχε το κατέτασσαν στα μέλια με υψηλή θρεπτική αξία και ωφελιμότητα για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Συμπτωματικά τότε προγραμματιζόταν η διοργάνωση του 2^ο Πανελλήνιου Συνεδρίου Μελισσοκομίας στο Ξενοδοχείο Κάραβελ στην Αθήνα (15-17 Νοεμβρίου 1983). Ζήτησα συμμετοχή ως εισηγητής για να παρουσιάσω ομιλία σχετικά με την σύσταση του πευκόμελου. Η εισήγηση έγινε ενώπιο 2000 συνέδρων-μελισσοκόμων και ήταν η πρώτη μου προσωπική παρουσία ως νέος επιστήμονας στο χώρο της μελισσοκομίας. Θυμάμαι την αρχική παγωμάρα του ακροατηρίου, την απόλυτη σιγή που επικρατούσε στην ομιλία και τα καρφωμένα βλέμματα έκπληξης και απορίας.

Οι παραγωγοί άκουγαν για πρώτη φορά ότι το πευκόμελο δεν είναι ευτελές, ούτε τρίτης κατηγορίας μέλι και ότι έχει την ίδια αξία με όλα τα άλλα μέλια που παράγει η μέλισσα. Πιθανόν κάποιοι συνειδητοποίησαν ότι στα χρόνια που πέρασαν ήταν θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης και ότι αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Θυμάμαι το αγκάλιασμα των απλών μελισσοκόμων, αλλά και τα βλοσυρά και θυμωμένα βλέμματα κάποιων που πιθανόν θιγόντουσαν τα συμφέροντά τους. Το πευκόμελο σιγά-σιγά ανέβαινε στη συνείδηση του καταναλωτή. Ακολούθησαν και άλλες σχετικές δημοσιεύσεις σε περιοδικά τροφίμων με Πανελλήνια κυκλοφορία όπως τα Τρόφιμα και Ποτά (εικ. 2).

Στο Πανεπιστήμιο προχωρήσαμε για πρώτη φορά σε τυφλά οργανοληπτικά τεστ όπου οι καταναλωτές δοκίμαζαν αμιγείς κατηγορίες ελληνικού μελιού και τις βαθμολογούσαν ανάλογα με την γεύση, την οσμή, την πυκνότητα, την κρυστάλλωση και άλλα χαρακτηριστικά (θρασυβούλου και συν. 1992). Στα τεστ αυτά το πευκόμελο μαζί με το ελατήσιο λάμβανε πάντα τις υψηλότερες βαθμολογίες (πίνακας 1).

Παράλληλα, οι καταναλωτές για πρώτη φορά ενημερωνόταν ότι εκτός από το Ανθόμελο, το θυμαρίσιο και το «κατώτερο» πευκόμελο υπήρχαν και άλλες κατηγορίες μελιού όπως της ερείκης, πορτοκαλιάς, καστανιάς, βαμβακιού κ.ά. Ήταν η αρχή πιστεύω της εισόδου των αμιγών μελιών στην ελληνική αγορά. Στο μεταξύ λόγω της ένταξης της χώρας στην Ε.Ο.Κ, η ελληνική νομοθεσία το 1983, εναρμονίστηκε με εκείνη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας όπου τα μέλια μελιτώματος απολάμβαναν τα ίδια ποιοτική εκτίμηση με τα άλλα μέλια (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, 1983).

Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό. Οι συνήθειες και η νοοτροπία του καταναλωτή δύσκολα αλλάζουν, ιδιαίτερα όταν για πολλά χρόνια δεχόταν λανθασμένες πληροφορίες για το δήθεν υποβαθμισμένο πευκόμελο.

 

 

Πίνακας 1. Προτιμήσεις καταναλωτών στις αμιγείς κατηγορίες ελληνικού μελιού . Η βαθμολόγηση έγινε από 732 καταναλωτές (Θρασυβούλου & Μανίκης, 1994)

Κατηγορία μελιού	% Προτίμηση
Ελάτης	74,1
Πεύκου	73,5
Καστανιάς	72,3
Θυμαριού	72,2
Πορτοκαλιάς	63,5
Ηλιανθου	55,1
Ερείκης	53,9
Βαμβακιού	52,6

 

Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια με ανακοινώσεις στο Τύπο, δημόσιες ομιλίες και παρεμβάσεις για να καθιερωθεί το πευκόμελο ως ποιοτικό μέλι στη συνείδηση του καταναλωτή αλλά και του μελισσοκόμου. Τα οικονομικά συμφέροντα ήταν τεράστια και η προσπάθεια προσωπικής μου απαξίωσης συνεχής .

Ακόμα και στον Πρύτανη του ΑΠΘ, απέστειλαν επιστολή στην οποία ζητούσαν να με αποπέμψει από το Πανεπιστήμιο, γιατί διέδιδα ψευδής πληροφορίες ότι το πευκόμελο το οποίο κατά την άποψή τους προέρχεται από περιττώματα εντόμου, είναι εξίσου καλό μέλι με το ανθόμελο!!

Δυστυχώς αντιμετώπισα την νοοτροπία αυτή καθ’ όλη τη διάρκεια των σαράντα χρόνων πορείας μου στο κλάδο . Στην εικόνα 3 παρατίθενται μερικοί μόνο τίτλοι αναρτήσεων στο διαδίκτυο όπου το πευκόμελο αναφέρεται ότι προέρχεται από περιττώματα εντόμων και σχόλιο καταναλωτή ότι δεν θα ξαναφάει πευκόμελο!! (εικ. 3)

Εικόνα 3. Μερικές από τις αναρτήσεις διαφόρων ιστοτόπων στο διαδίκτυο σχετικά με την προέλευση του πευκόμελου.

Σήμερα η προσπάθεια 38 ολόκληρα χρόνια μετά συνεχίζεται. Οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερωθούν ότι το πευκόμελο δεν προέρχεται από περιττώματα εντόμου αλλά από μελιτώδεις εκκρίσεις.

Ο χυμός του φυτού είναι πλούσιος σε ζάχαρα, έχει υψηλή συγκέντρωση νερού και είναι φτωχό σε αμινοξέα και αζωτούχες ενώσεις (πρωτεϊνικά συστατικά). Το έντομο για να καλύψει τις ανάγκες του σε πρωτεϊνικά συστατικά, μυζά πολύ μεγάλες ποσότητες χυμού. Σε μια ημέρα μια αφίδα καταναλώνει ποσότητα χυμού που ξεπερνά κατά 100 φορές περίπου το βάρος της.

Η περίσσεια αυτή υγρασία και ζάχαρα, θα πρέπει να απομακρυνθούν και για να γίνει αυτό το πεπτικό σύστημα του εντόμου τροποποιήθηκε. Στο πρόσθιο μέρος του μεσαίου εντέρου, υπάρχει φίλτρο μέσω του οποίου τα ζάχαρα και η υγρασία μεταπηδούν στο πίσω έντερο και απομακρύνονται άμεσα μέσω του απευθυσμένου ως μελίτωμα. Δεν περνά δηλαδή από τη διαδικασία της πέψης και της απορρόφησης. Το μελίτωμα δεν έχει καμιά σχέση με το περίττωμα και ούτε είναι ζωικό προϊόν. Είναι ο χυμός του φυτού που συλλέγουν οι μέλισσες με τη μεσολάβηση άλλων εντόμων.

Το πευκόμελο θεωρείται και είναι μια από τις καλύτερες κατηγορίες μελιού και απολαμβάνει της αξίας που του αρμόζει. Η έρευνα σχετικά με τα χαρακτηριστικά και την ποιότητά του είναι συνεχής.

Τα χαρακτηριστικά του, έχουν ταυτοποιηθεί (Thrasyvoulou & Manikis 1995, Θρασυβούλου και συν. 2002,) έχει αναπτυχθεί μέθοδος διάκρισής του από το Τούρκικο πευκόμελο (Tananaki et al, 2007), διατίθεται ως αμιγές αλλά και σε μείγματα (χαρμάνια) με άλλα μέλια που κρυσταλλώνουν γρήγορα (Θρασυβούλου & Μανίκης, 1997).

Είναι η βάση της Ελληνικής παραγωγής μιας και αποτελεί το 65% της ετήσιας παραγωγής, δεν είναι λίγες οι «κακές» μελισσοκομικές χρονιές που το πευκόμελο στήριξε κυριολεκτικά το εισόδημα του μελισσοκόμου, παράγεται το φθινόπωρο όπου τα περισσότερα μελίσσια έχουν ταλαιπωρηθεί και απαιτούν πηγές μελιού για να ξεχειμωνιάσουν και η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που το παράγει.

Οφείλουμε όλοι να προστατεύσουμε όχι μόνο το πευκόμελο αλλά όλες τις κατηγορίες μελιού που παράγονται στην χώρα μας γιατί είναι μοναδικές και εξαιρετικές σε γεύση, άρωμα και θρεπτικά χαρακτηριστικά.

Dimou M & A. Thrasyvoulou (2006) Discriminating pine and fir honeydew honeys by microscopic characteristics J. Apic. Res. 45(2):16-21

Eγκύκλιος του Γενικού Χημείου του Κράτους (1971) Κώδιξ Τροφίμων Ποτών & Αντικειμένων Κοινής Χρήσης (Μέρος Α Τρόφιμα & Ποτά 10/1971

Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (1983) Περί του μέλιτος σε συμμόρφωση προς την οδηγία 74/409/ΕΟΚ. Προεδρικό Διάταγμα 498/2690-2692.

Θρασυβούλου Α. & Μανίκης Ι. (1994) Η ποιότητα του Ελληνικού μελιού. Μελισσοκομική Επιθεώρηση Φεβρ. 33-35

Θρασυβούλου Α. και Μπλαδενοπούλου Σ. (1983) Συγκριτική Ανάλυση πευκόμελου και ανθόμελου. Πρακτικά του Β’ Πανελλήνιου Μελισσοκομικού Συνεδρίου, Αθήνα 15-17 Νοεμβρίου, 1983, σελ.72-79.

Θρασυβούλου Α. και Μπλαδενοπούλου Σ. (1984) Το Ελληνικό Πευκόμελο δεν υστερεί του ανθόμελου. Με υψηλή θρεπτική αξία και δεν πρέπει να θεωρείται σαν κατώτερης ποιότητας. Περιοδικό Τρόφιμα και Ποτά το έτος 1984 71(10):53-54)

Θρασυβούλου Α., Μανίκης Ι (1997) Η κρυστάλλωση του μελιού. Ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν και πώς να την περιορίσετε. Μελισσοκομική ΕπιθεώρησηΜάρτιος, σελ.17-21,

Θρασυβούλου Α., Μανίκης Ι., Πλιακούρα Α., Παπαπάνου (1992) Καταναλωτής και επώνυμο μελι. Πρακτικά Ημερίδας Μελισσοκομία ΙΙ-Το μέλι –Δυνατότητες πληρέστερης Εκμετάλευσης των Μελισσών. Σελ.6-28

Θρασυβούλου Α., Μανίκης Ι., Τανανάκη Χ., Τσέλλιος Δ., Καραμπουργιώτη Σ και Δήμου Μ (2002) Η ταυτότητα του Ελληνικού μελιού Α. Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά που στηρίζουν την ποιότητα του προϊόντος. Πρακτικά 1^ου Επιστημονικού Συνεδρίου Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας , Αθήνα 29Νοεμ, έως 1 Δεκ.

Tananaki C., Thrasyvoulou A., Giraudel J.I & Montury M. (2007). Determination of volatile characteristics of greek and turkish pine honey samples and their classification by using kohonen self organising maps. Food Chemistry 101(4): 1687-1693.

Thrasyvoulou A, Manikis I (1995). Some physico-chemical and microscopical characteristics of Greek unifloral honeys. Apidologie 26(6):441-452

---

Για εγγραφή συνδρομητή πατήστε εδω

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

 

Από σήμερα η υποβολή αιτήσεων για την κρατική ενίσχυση covid-19 για παραγωγούς μελιού, χοίρου και μαύρου χοίρου- Άνοιξε η πλατφόρμα

Στο πλαίσιο της ΚΥΑ με αριθμό 1184/247574/13-9-2021 (ΦΕΚ 4246_Β_14.09.2021) με θέμα «Χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε όλη την Επικράτεια στους τομείς: α) της εκτροφής χοίρων, β) της εκτροφής αυτόχθονων μαύρων χοίρων και γ) της παραγωγής μελιού και λεπτομέρειες εφαρμογής Προσωρινού Πλαισίου με βάση την Ανακοίνωση της Επιτροπής της 19/03/2020 C(2020)1863 final (Προσωρινό Πλαίσιο), όπως τροποποιήθηκε», από σήμερα Παρασκευή 22.10.2021 τέθηκε σε λειτουργία το σύστημα υποβολής Αίτησης Άμεσης Επιχορήγησης.

Δικαιούχοι της κρατικής ενίσχυσης είναι παραγωγοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής σε όλη τη χώρα οι οποίοι πληρούν τους κάτωθι όρους επιλεξιμότητας:

1. Για τους εκτροφείς χοίρων δικαιούχοι είναι όσοι έχουν υποβάλει στοιχεία για τον αριθμό των χοιρομητέρων και κάπρων για το έτος 2020 στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα που τηρείται στη Γενική Διεύθυνση της Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ σύμφωνα με την υπ’ αρ. 297286/2005 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1170).

2. Ειδικά για τους εκτροφείς μαύρου χοίρου δικαιούχοι είναι οι εκτροφείς ελληνικού μαύρου χοίρου που είναι εγγεγραμμένοι στο γενεαλογικό βιβλίο της ως άνω φυλής που τηρείται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για το έτος 2020.

3. Για τους μελισσοκόμους δικαιούχοι είναι όσοι έχουν ενταχθεί στο Μέτρο 3.2 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Π.Α.Α 2014-2020) για το έτος 2020.

4. Δεν εξακολουθούν να έχουν στη διάθεσή τους ενίσχυση που έχει κριθεί παράνομη και ασυμβίβαστη με βάση προηγούμενη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή του Δ.Ε.Ε κατά τα οριζόμενα στην περ. 4 της υποπαρ. Β10 της παρ. Β του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013.

5. Δεν ήταν προβληματική επιχείρηση στις 31-12-2020 κατά την έννοια του Κανονισμού (ΕΕ) 702/2014.

Αίτηση μπορούν να την υποβάλλουν οι παραγωγοί εφόσον έχουν κωδικό online στη διεύθυνση https://registration.dikaiomata.gr/user_registration/. Μετά την είσοδο στην εφαρμογή αίτησης της ΕΑΕ 2020 ο χρήστης επιλέγει από το κεντρικό μενού ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ COVID19 και στη συνέχεια το υπομενού Αίτηση Κρατικής Ενίσχυσης Εκτροφής Χοίρων, Εκτροφής Αυτόχθονων Μαύρων Χοίρων, Παραγωγής Μελιού.

Για τη διευκόλυνσή τους, οι δικαιούχοι μπορούν να συμβουλεύονται το σχετικό εγχειρίδιο χρήσης που υπάρχει αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.

Το διάστημα υποβολής αίτησης ορίζεται έως και την Δευτέρα  22 Νοεμβρίου 2021 και ώρα 23:59.

---

Για εγγραφή συνδρομητή πατήστε εδω

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

 

   Ονομάζομαι Βήρος Κυριάκος και ασχολούμαι με την μελισσοκομία οκτώ χρόνια. Από την αρχή η επιλογή μου ήταν η βιολογική μελισσοκομία.
Βιολογικά πιστοποιημένος είμαι τα τελευταία πέντε χρόνια. Θα ήθελα να σας παραθέσω την εμπειρία μου από αυτά τα χρόνια.

Παρατηρώ τα δύο τελευταία χρόνια να υπάρχει μεγάλη τάση από συνάδελφους να ενταχθούν στην βιολογική παραγωγή και έτσι να δώσουν υπεραξία στο προϊόν τους βάζοντας το σηματάκι του βιολογικού στη φαρέτρα τους. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα έχω συζητήσει με ανθρώπους των πιστοποιητικών οργανισμών αλλά και παραγωγούς, έτσι ώστε να κατανοήσω, τους λόγους οι οποίοι οδηγούν τους Έλληνες παραγωγούς να μπουν στη βιολογική παραγωγή.

Κατέληξα ότι υπάρχουν τρεις κατηγορίες ενδιαφερομένων.Είναι οι άνθρωποι που έχουνε ανησυχίες για τη χρήση χημικών, την οικολογία και την καθαρή τροφή γενικά. Αυτοί έχουν και τις περισσότερες πιθανότητες να παραμείνουν, παρά τις δυσκολίες.

Η επόμενη κατηγόρια, αν και δεν αφορά την μελισσοκομία, θα την αναφέρω, είναι όσοι έχουν κίνητρο τις επιδοτήσεις της βιολογικής παραγωγής (π.χ. πορτοκάλια). Αυτοί είναι οι πρώτοι που θα πηδήξουν από το καράβι, μόλις κοπεί η επιδότηση.

Τέλος είναι η ομάδα ανθρώπων όπου θέλουν να δώσουν υπεραξία στο προϊόν τους όπου αποδεδειγμένα θα υπάρξει, αν θα έχουν βιολογικά πιστοποιημένη παραγωγή. Οι τελευταίοι κάποιες φορές είναι λίγο δύσπιστοι και ίσως να απογοητευτούν λίγο από τις δυσκολίες αλλά έχουν και καλές προοπτικές να το παλέψουν. Το συγκεκριμένο άρθρο απευθύνεται προς όλους τους υποψήφιους. Απευθύνεται όμως κυρίως στην τρίτη ομάδα, σε όσους δηλαδή επιζητούν την υπεραξία. Αυτούς τους ανθρώπους θέλω να τους βοηθήσω, αποκαλύπτοντας τους ένα βασικό όπλο, έτσι ώστε να παραμείνουν, να το παλέψουν και να εξελιχθούν μέσα από τη βιολογική μελισσοκομία.

Το βασικό όπλο είναι η αλλαγή νοοτροπίας και σκέψης.
Η αλλαγή νοοτροπίας σε αρκετά επίπεδα.
Όλοι οι υποψήφιοι προς ένταξη θα πρέπει να ξέρουν ότι διαλέγουν να μπουν και να υιοθετήσουν έναν κανονισμό μελισσοκομίας που δίνει συγκεκριμένο πλαίσιο στο τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται, έτσι ώστε να υπάρχει ισονομία και δικαιοσύνη απέναντι στο συνάδελφο αλλά κυρίως απέναντι στον καταναλωτή.

Ο κανονισμός για τα βιολογικά προϊόντα θεσπίστηκε το 2000 και στόχος του ήταν να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τους παραγωγούς, που ως τότε παρήγαγαν προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον και για αυτό δεν χρησιμοποιούσαν χημικά σκευάσματα. Βασικός τους όμως πυλώνας ήταν να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερο οικολογικό αποτύπωμα από την δραστηριότητα τους. Έτσι λοιπόν και στον κανονισμό υπάρχουν κάποιοι “ακαταλαβίστικοι” κανόνες  όπως πχ. να αγοράζουμε μάνες από βιολογικά πιστοποιημένους βασσιλοτρόφος κ.α.!
Τι θέλει να πει ο ποιητής; Ο βιολογικός παραγωγός, που  παράγει οικολογικά οφείλει να ενισχύει ανθρώπους, που έχουν την ίδια οπτική.
Τα παραπάνω και εγώ δεν τα γνώριζα από την κούνια μου. Είναι  γνώση που στην δικιά μου περίπτωση αποκαλύφθηκε μέσα από μια χρονιά διαδικασία και βοηθήσαν κάποια, όχι και τόσο τυχαία, γεγονότα όπως το παρακάτω. Υπήρχαν φίλοι και γνωστοί που με έβρισκαν στο δρόμο τυχαία και ήξεραν ότι ασχολούμαι με τα βιολογικά.

Με ρώταγαν λοιπόν…… “Πώς πάει η βιολογία ;;;” ή “Πώς πάνε τα οικολογικά;;;”
Εγώ τους διόρθωνα και τους έλεγα. “ Δεν είναι βιολογία είναι βιολογικά”, ή “Δεν είναι οικολογικά είναι βιολογικά”.

Θα μου πείτε. Που κολλάει αυτό φίλε μου;
Όσον αφορά τη “βιολογία” πράγματι δεν κολλάει.
Όμως όσον αφορά το “οικολογικά” … Είναι η επιτομή του “γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει”.

Είναι ακριβώς έτσι: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ!!!
Βιολογικά = Οικολογικά και
Οικολογικά = Βιολογικά.
Ιδού η αποκάλυψη λοιπόν του μεγάλου όπλου.

Η προτροπή οπότε είναι σαφέστατη από μέρους μου. Θα πρέπει μέρα με τη μέρα, όποιος διαλέγει να περάσει στη βιολογική παραγωγή, να αρχίζει να υιοθετεί οικολογικές πρακτικές σε οτιδήποτε σχετίζεται με τη δραστηριότητά του αλλά και με την καθημερινότητά του.
Αν το κάνει αυτό θα νιώσει καλύτερα ο ίδιος γνωρίζοντας έναν άλλον τρόπο ζωής και έναν άλλον τρόπο σκέψης. Φυσικά να ζούμε και να παράγουμε με οικολογική συνείδηση δεν γίνεται από την μια στιγμή στην άλλη, αποτινάζοντας το παρελθόν μας και πατώντας απλά ένα πράσινο κουμπί.

Θέλει καθημερινή σκέψη, καθημερινό αγώνα, συχνά πυκνά ξεβόλεμα από τις εύκολες συνήθειες και σε κάποιες περιπτώσεις έξτρα κόστος. Όμως πιστέψτε με, πως άμα κάνετε το καλύτερο δυνατό για την παραγωγή σας και την καθημερινή σας ζωή θα έχετε ένα καλύτερο προϊόν αλλά κυρίως  θα έχετε το ηθικό πλεονέκτημα. Και όταν θα σας ρωτούν για το προϊόν σας, θα έχετε μάρτυρα τον αγώνα σας, θα έχετε την αλήθεια σας να πείτε.
Έτσι θα μπορείτε να προωθήσετε και να αναδείξετε την παραγωγή σας.

Υπάρχουν συνάδελφοι βιολογικοί παραγωγοί που ξεχνούν κάποιες βασικές αρχές. Συχνά βλέπουμε να καταφέρονται κατά της άγριας πανίδας πχ. ενάντια στις αρκούδες ή ενάντια στα φίδια επειδή “υπάρχουν”  μέσα στα μελισσοκομεία τους. Ο βιολογικά πιστοποιημένος μελισσοκόμος θα πρέπει να χτίσει οικολογική συνείδηση και να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν θα πρέπει να προστατεύει μόνο την μέλισσα αλλά όλη την χλωρίδα και την πανίδα γύρω του. Φυσικά η τέλεια συνθήκη θα ήταν το μεγαλύτερο μέρος των μελισσοκόμων να το έκαναν εφόσον δουλεύουν με την φύση, ανεξάρτητα αν είναι πιστοποιημένοι ή οχι.  

Νομίζω όμως πως ήρθε η ώρα να πούμε και δυο λόγια αμιγώς μελισσοκομικά.
Τι απασχολεί κυρίως όσους θέλουν να ενταχθούν; Τα υλικά που επιτρέπονται, οι κερήθρες, το τάϊσμα, οι επεμβάσεις και τέλος οι τοποθετήσεις για συλλογή μελιού.

Όσον αφορά το μελισσοκομικό εξοπλισμό και τα υλικά που χρησιμοποιούμε εντός και εκτός κυψέλης. Πλαστικές κυψέλες και πλαστικά κύρια μέρη δεν επιτρέπονται. Αυτό και τέλος. Όμως και οι πλαστικές σακούλες είναι στην καθημερινότητά του μελισσοκόμου.
Έτσι λοιπόν εδώ ζητείται η αυτοθυσία και ειλικρινή επιλογή δρόμου. Μειώστε στο ελάχιστο τη χρήση των ανώτερων υλικών. Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να εξαλειφθεί η χρήση αλλά μπορεί να μειωθεί στο ελάχιστο.

Το θέμα του κεριού. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με αυτό το θέμα και θα πρέπει να βρεθεί λύση σύντομα. Αναζητήστε βιολογικές κερήθρες. Υπάρχουν εισαγόμενες. Αν δεν βρίσκετε ψάξτε βιολογικό κερί από παραγωγό και μαζί με κάποιον άλλο φίλο οι φίλους φτιάξτε τις δικές σας σε κάποιο βιοτέχνη. Αν δεν βρείτε ούτε κερί διότι όλοι κρατάμε το κερί μας σαν κόρη οφθαλμού, κάντε το καλύτερο δυνατό. Κάποιοι ζητούν από τον βιοτέχνη να τους φτιάξει κερήθρα από 100% κερί απολεπισμάτων. Εννοείται με κάποια έξτρα χρέωση και φυσικά και ίσως κάποια υπολείμματα αλλά τουλάχιστον κάνουν την καλύτερη δυνατή επιλογή. Δεν λέω ότι είναι σωστό, λέω την πραγματικότητα.

Όσον αφορά το τάϊσμα. Ακολουθήστε την ορθή μελισσοκομία και δεν θα χάσετε.
Αφήστε μέλια στα μελίσσια σας. Κρατήστε μέλια στην αποθήκη σας για έκτακτη περίπτωση. Μετακινείστε έγκαιρα τα μελίσσια σας σε νομές. Παράξτε κορυφαία. Αν πάνε όλα στραβά έχετε την δυνατότητα να επέμβετε τεχνητά, όμως τότε και μόνο τότε. Οι επεμβάσεις. Εδώ πιστεύω τα πράγματα είναι εύκολα. Πλέον υπάρχει καλή διασπορά γνώσης απ’ ότι πριν 7 χρόνια. Υπάρχουν και νέα όπλα. Ταινίες, εξαχνωτές, ομιχλοποιητές και πολλά άλλα να πειραματιστείτε, απλά προσοχή μην “καείτε”.

Όμως κατά την γνώμη μου ένα μένει το ίδιο. Η παραδοσιακή ενστάλαξη με ξεγονεμμένα μελίσσια είναι το βασικό εργαλείο. Αυτονόητο είναι πως αντιβιοτικά και χημικές επεμβάσεις δεν υπάρχουν καν. Το σίγουρο είναι πως πάντα θα πρέπει να έχουμε υψηλή εγρήγορση και να δρούμε έγκαιρα και με σύστημα.

Τέλος οι τοποθετήσεις για συλλογή μελιού. Υπάρχουν κάποιες καλλιέργειες στην Ελλάδα όπως ο Ήλιος, η Ελαιοκράμβη, το Βαμβάκι, τα Πορτοκάλια… Τις ξεχνάς!!!
Κάνεις ότι δεν υπάρχουν.
Όσο και αν οι σειρήνες σε καλούν με το γλυκό τους τραγούδι αντιστάσου. Μείνε σφιχτά γαντζωμένος στο κατάρτι του κανονισμού.
Άλλωστε η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο προνόμιο. Έχει απέραντες περιοχές με εγκαταλελειμμένες εκτάσεις. Άπειρη άγρια βλάστηση και κυρίως μέλια μελλιτομάτων. Μην ξεχνάς την επιλογή σου… το ηθικό σου πλεονέκτημα. Μην το γκρεμίζεις μόνος.

Χαίρομαι να βλέπω συναδέλφους γύρω μου που θα διαλέγουν αυτό το δρόμο. Να υιοθετούν τον βιολογικό κανονισμό και μέρα με τη μέρα να προχωράνε σε ένα οικολογικό τρόπο παραγωγής αλλά και ζωής. Όμως σας εφιστώ την προσοχή. Ο κανονισμός είναι κανονισμός και ή είσαι μαζί του ή είσαι από την άλλη πλευρά.

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου έχουμε νόμους και κανόνες. Οι περισσότεροι έχουμε βρεθεί να παρανομούμε κάποια στιγμή. Υπάρχουν όμως και αυτοί που δεν παρανομούν και είναι τυπικοί. Οι εκλεκτικοί μηχανισμοί κάποιες φορές μπορεί να είναι ελαστικοί στην εφαρμογή τον νόμων. Όμως υπάρχουν και παραδείγματα όπου ξαφνικά η πολιτεία αποφασίζει να εφαρμόσει το νόμο και τον κανόνα οριζόντια. Τότε τι θα συμβεί;

Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα.
Υπάρχουν τρεις οδηγοί. Είμαστε σε έναν πεζόδρομο που σχεδόν ποτέ δεν γράφει κλίσεις η τροχαία. Ο ένας είναι παρκαρισμένος νόμιμα σε θέση πάρκιγκ δίπλα στον πεζόδρομο. Ο άλλος είναι πάνω στον πεζόδρομο με αλάρμ και περιμένει μέσα στο αυτοκίνητο. Ο τρίτος παρκάρει πάνω στον πεζόδρομο, κλειδώνει και φεύγει. Όταν έρθει η ώρα να εφαρμοστεί ο κανόνας είναι προφανές τι πιθανότητες έχει ο καθένας να αποφύγει το πρόστιμο. Το παράδειγμα είναι νομίζω σαφές. Όσο και να νομίζουμε πως  ξεγελάμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς μπορεί ξάφνου να βρεθούμε εκτεθειμένοι. Στην περίπτωσή μας θα μας υποβαθμίσει ο πιστοποιητικός οργανισμός  και όλο αυτό που έχουμε χτίσει με μεγάλο αγώνα θα το χάσουμε, όπως και συνεργάτες και πελάτες. Και το χειρότερο είναι ότι θα χαθεί η εμπιστοσύνη από μέρους τους.

Έτσι λοιπόν καλούμαστε να πάρουμε μια γενναία και ειλικρινή απόφαση. Ειλικρινή αλλαγή νοοτροπίας, Ειλικρινή αλλαγή σκέψης…Προς όφελος της χλωρίδας και της πανίδας, προς όφελος δικό μας και των καταναλωτών και κυρίως προς όφελος του περιβάλλοντος.

Η πρωτογενής παραγωγή είναι μία μαγική πράξη. Η παραγωγή τροφίμου είναι μαγική. Κάντε τη όσο καλύτερα μπορείτε. Δώστε τον καλύτερο σας εαυτό. Έτσι κάθε φορά που θα μιλάτε για την παραγωγή σας  θα φουσκώνετε από υπερηφάνεια.

Βήρος Κυριάκος
Βιολογικός Μελισσοκόμος
www.melodiaorganichoney.com

 

Για εγγραφή συνδρομητή πατήστε εδω

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

 

‘Ηρθε το Φθινόπωρο με δύο από τους σημαντικότερους μήνες για τη μελισσοκομία από άποψη παραγωγής αλλά και προετοιμασίας των μελισσών για τον χειμώνα. Πολλά από τα προβλήματα των προηγούμενων μηνών αρχίζουν και φαίνονται τώρα. Ελλιπής ή λάθος καταπολέμηση της βαρρόα και έλλειψη γύρης σε πολλές περιοχές λόγω ξηρασίας έχει οδηγήσει πολλά μελισσοκομεία σε όλη τη χώρα να μην είναι έτοιμα για την εκμετάλλευση του πεύκου…που απέμεινε. Και σαν να μην έφταναν αυτά, απαγορεύθηκε η είσοδος στα δάση (στην αρχή καθολικά στη συνέχεια όταν ο δείκτης επικινδυνότητας είναι 4 και πάνω) και απαγορεύει επίσης “στο σύνολο της Επικράτειας, κάθε υπαίθρια δραστηριότητα που μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά…. ή ενέχουν κίνδυνο ανάφλεξης (π.χ. μελισσοκομία)“. Δεν θα δώσουμε μεγαλύτερη έκταση σε αυτό γιατί ελπίζουμε ότι οι απαγορεύσεις που διήρκησαν όλον τον Αύγουστο (με τις παρατάσεις που πήραν) θα έχουν αρθεί όταν θα έχετε στα χέρια σας το περιοδικό. Σε αυτό το τεύχος ακροθιγώς αναφερόμαστε στο μεγάλο θέμα των καταστροφικών πυρκαγιών με ένα άρθρο του Πασχάλη Χαριζάνη. Δυστυχώς δεν τελειώσαμε ακόμη με την καταστροφή αυτή. Το δράμα συνεχίζεται ως και τη στιγμή που το περιοδικό οδεύει προς το τυπογραφείο έτσι απολογισμό θα κάνουμε μετά την καταγραφή των ζημιών. Ακούγονται πολλά γύρω από τις αιτίες της καταστροφής. Δεν μπορεί κανείς να πιστέψει ότι για λόγους συμφέροντος προκλήθηκε μια τέτοια καταστροφή, μέσα σε 7 μέρες έγιναν αποκαΐδια πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα πευκοδάσους και πάρα πολλά κτίσματα, αποθήκες, στάνες, ζώα, ελιές, μελίσσια. Ούτε μπορεί κανείς να αποδεχθεί έτσι απλά ότι κέρδισε η ανικανότητα ή η ανοργανωσιά μας. Γιατί αυτή η αστοχία; Αν από την άλλη πλευρά παραδεχτούμε ότι όλα πήγαν καλά, δηλ. έγινε το κατά δύναμιν, τότε αυτό είναι μια προαναγγελία για το τι θα συμβεί τις επόμενες χρονιές. Καύσωνες και μποφόρ, ακόμη και εμπρηστές θα έχουμε και τα επόμενα χρόνια. Μάλλον θα πρέπει να αλλάξουμε την φιλοσοφία αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων. Δεν είμαστε σε θέση ούτε θέλουμε να υποδείξουμε τι να κάνουν οι αρμόδιοι απλά τον φόβο και την αγωνία μας εκφράζουμε. Δεν θέλουμε να ξαναζήσουμε μια παρόμοια καταστροφή. Υποχρέωσή μας είναι τώρα να σταθούμε αλληλέγγυοι προς τους συναδέλφους μας μελισσοκόμους που έπαθαν καταστροφή με οποιονδήποτε πρόσφορο και αποδοτικό τρόπο, είτε είναι τροφές ή ζωϊκό κεφάλαιο. Πιστεύουμε ότι οι σύλλογοι θα αναλάβουν δράση. Η κύρια ευθύνη όμως βαραίνει την Πολιτεία, η οποία πρέπει να φροντίσει για τη ζωή των πυρόπληκτων εώς ότου ορθοποδήσουν. Οι χρονιές δυσκολεύουν με αποτέλεσμα μέλισσες και μελισσοκόμοι θα πρέπει να προσαρμοστούν. Έτσι φτάνουμε στο κύριο θέμα του τεύχους που είναι είναι η βελτίωση των μελισσών. Εκπληρώνοντας την υπόσχεση που έδωσε το περιοδικό όταν πριν από λίγους μήνες έγινε έντονη συζήτηση στην ομάδα του Facebook της Μελισσοκομικής Επιθεώρησης. Με έξι άρθρα επί του θέματος από τους Α. Γκουσιάρη, Β. Λιάκο, Φ Χατζίνα & Λ. Χαριστό, Γ. Γκόρα, Π Χαριζάνη, και Ν. Παππά,  αναλύονται διάφορες πτυχές της βελτίωσης, όπως η βασική ιδέα της επιλογής, τι θέλουμε και τι μπορούμε να βελτιώσουμε, ποιές είναι οι μέθοδοι γενετικής βελτίωσης, τι γίνεται στη χώρα μας αυτόν τον καιρό επί του θέματος, πως είναι οργανωμένη η βελτίωση των μελισσών σε άλλες χώρες και τι πρέπει να γίνει και στην Ελλάδα. Η Γενετική Βελτίωση των μελισσών είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που ελπίζουμε να μας απασχολεί σε κάθε τεύχος. Σε αυτό το τεύχος περιλαμβάνονται επίσης όλες οι μόνιμες στήλες όπως “Οι μελισσοκόμοι ρωτούν” με απαντήσεις στους προβληματισμούς των συνδρομητών, από τους καθηγητές Θρασυβούλου και Γκόρα. Ακλουθούν τα Α…Β από τους Δ. & Β. Τσέλλιο με επίκαιρα πρακτικά θέματα μελισσοκομίας ιδιαίτερα για τους νέους μελισσοκόμους. Η καθηγήτρια Χρύσα Τανανάκη μεταφέρει εξαιρετικές πληροφορίες σχετικά με τις επιδράσεις των υψηλών θερμοκρασιών στο μελίσσι και πως αυτό αντιδρά και παράλληλα τι πρέπει να κάνει ο μελισσοκόμος ώστε να βοηθήσει το μελίσσι. Επίσης μπορείτε να διαβάσετε το 2ο μέρος του άρθρου για τα γαϊδουράγκαθα του καθηγητή Βασίλη Λιάκου, ένα άρθρο έκπληξη με πολλές πληροφορίες για τα φυτά αυτά και την σημασία τους στη μελισσοκομία αλλά και για άλλες χρήσεις. Μια ομάδα συγγραφέων (Βλογαννίτης, Μαυρίδης, Γκόρας, Χαριζάνης και Βόντας) αναλύουν τις σύγχρονες τάσεις στην ανάπτυξη βιοεντομοκτόνων ως αντιμετώπιση του προβλήματος της ανθεκτικότητας της βαρρόα στα παρασιτοκτόνα. Ο Γιώργος Μαυροφρύδης ακάθεκτος ψάχνει σχολαστικά όλες τις πηγές από τα παλιά και μας πληροφορεί αυτή τη φορά για τα σχόλια των περιηγητών του ελλαδικού χώρου και τι αυτοί έγραψαν για την μελισσοκομία της χώρας μας από τον 16ο έως τον 20 αιώνα. Σπουδαία άρθρα αυτά διότι παρουσιάζουν δυσεύρετες πληροφορίες για τη μελισσοκομία σε ένα σύγχρονο έντυπο μελισσοκομικό περιοδικό, που θα φανούν χρήσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο στο παρόν αλλά και στο μέλλον. Τα “Μικρά & Ενδιαφέροντα” από τον Νίκο Παππά, τα οποία είναι ακριβώς αυτό που ορίζει ο τίτλος, συμπληρώνουν την ύλη αυτού του τεύχους. Ραντεβού τον Νοέμβριο στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επαγγελματικής Μελισσοκομίας, δικτυακά ή δια ζώσης στη Θεσσαλονίκη Καλή ανάγνωση, καλά μέλια και καλή δύναμη. Μελισσοκομική Επιθεώρηση

---

 

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας, επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση

Για να λαμβάνετε το περιοδικό κάντε κλικ παρακάτω