Η παρούσα επιστολή στάλθηκε από τον Μελισσοκομικό Σύλλογο Ν.Θεσσαλονίκης σε πολλαπλούς αποδέκτες μεταξύ των οποίων καλλιεργητές ελαιοκράμβης, το Υπουργείο, γεωπονικούς συλλόγους της χώρας και τον αγροτικό – μελισσοκομικό τύπο.
Δημοσιεύεται στο περιοδικό ώστε να γνωρίζουν οι μελισσοκόμοι ότι η νομοθεσία υπάρχει και πρέπει να εφαρμοστεί. Μπροστά μας έχουμε και άλλες καλλιέργειες που παρουσιάζουν «προβλήματα» όπως π.χ. το βαμβάκι. Οι σύλλογοι σε όλη τη χώρα μπορούν και πρέπει να παίξουν σημαντικό ρόλο τόσο στην ενημέρωση των γεωργών και γεωπόνων όσο και στην παροχή νομικής βοήθειας στους μελισσοκόμους. Μ.Ε.
Φίλε Αγρότη
Σε περιοχές Μεσημερίου-Επανωμή ξεκίνησε εντατικά η καλλιέργεια της ελαιοκράμβης η οποία λόγω της έκτασης και της ποιότητας νέκταρος και γύρης μονοπωλεί την προσέλκυση των μελισσών. Οι μέλισσες με την επίσκεψή τους προσφέρουν στην επικονίαση της ελαιοκράμβης αυξάνουν τις αποδόσεις κατά 25-46%, αυξάνουν τον αριθμό των σπόρων ανά καρπό και ανά φυτό, βελτιώνουν την ομοιομορφία της ωρίμασης και περιορίζουν τις απώλειες κατά την συγκομιδή.
Μελισσοκόμοι Μεσημερίου οι οποίοι έχουν τα μελίσσια τους πλησίον καλλιεργειών ελαιοκράμβης παρατήρησαν θανάτους μελισσών και μεγάλες απώλειες μελισσοσμηνών που προέρχονται από την καλλιέργεια. Οι απώλειες οφείλονται σε ψεκασμούς για την αντιμετώπιση εντομολογικών προσβολών της ελαιοκράμβης όπως είναι ο Χειμερινός άλτης (Psylliodes chrysocephala), ο Κευθόρρυγχο του λαχάνου (Ceuthorrhynchus pallidactylus), η Μύγα του λαχάνου (Delia radicum) τα Σκαθάρια της γύρης (Meligethes aeneus) και οι αφίδες (Brevicorine brassicae).
Για την αντιμετώπισή των εντόμων εχθρών της ελαιοκράμβης, χρησιμοποιούνται Τα εγκεκριμένα στην χώρα μας πυρεθροειδή α-cypermethrin και cypermethrin τα οποία είναι ευρέου φάσματος εντομοκτόνα.
Αντιλαμβανόμαστε ότι η μαζική θανάτωση των μελισσών από τους καλλιεργητές ελαιοκράμβης δεν οφείλεται σε κακή πρόθεση αλλά από πιθανή άγνοια τόσο στα χρησιμοποιούμενα σκευάσματα όσο και στην κείμενη νομοθεσία. Ύστερα από αυτά θέλουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
α) Τα εγκεκριμένα πυρεθροειδή είναι ισχυρώς μελισσοτοξικά και θανατώνουν τις μέλισσες. Η χρήση τους απαγορεύεται στην ανθοφορία, δεν εφαρμόζονται όταν υπάρχουν ανθισμένα ζιζάνια και ο επαγγελματίας χρήστης οφείλει να ενημερώνει εγγράφως τους μελισσοκόμους της περιοχής 48 ώρες πριν από τον ψεκασμό (εγκύκλιο ΥΑΑΤ 5919/62354-13/5/2014).
β) Τα έντομα που προσβάλλουν την ελαιοκράμβη έχουν σημαντικούς εχθρούς όπως είναι τα παρασιτοειδή Υμενόπτερα Phradis interstitialis, Phradis morionellus και Tersilochus heterocerus και άλλα αρπακτικά έντομα. Τα ωφέλιμα αυτά έντομα περιορίζουν τις προσβολές μέχρι και 50% και μειώνουν σημαντικά τους πληθυσμούς των εχθρών της ελαιοκράμβης. Οι ψεκασμοί με πυρεθροειδή θανατώνουν τα ωφέλιμα αυτά παρασιτοειδή και έχουν ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα δηλαδή την αύξηση των πληθυσμών των εντόμων που προσβάλλουν την ελαιοκράμβη (ιδιαίτερα των σκαθαριών).
γ) Η αλόγιστη χρήση των πυρεθροειδών επιταχύνει την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα έντομα. Είναι γνωστές περιπτώσεις ανάπτυξης ανθεκτικότητας του Κευθόρρυγχου και του Σκαθαριού (κυρίως Γερμανία) από την αποκλειστική χρήση τους στην Ευρώπη.
δ) Οι προληπτικοί ψεκασμοί δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό, δεν έχουν νόημα, αυξάνουν το κόστος παραγωγής μειώνουν τους φυσικούς εχθρούς των παρασίτων της ελαιοκράμβης. Η παρουσία των σκαθαριών της γύρης δεν συνεπάγεται απαραίτητα οικονομική ζημία. Οι πληθυσμοί του Κευθορρύγχου και των αφίδων βρίσκονται σε χαμηλά – ανεκτά επίπεδα εξαιτίας της δράσης των φυσικών τους εχθρών. Οι ψεκασμοί σκοτώνουν τα ωφέλιμα έντομα, διαταράσσουν την φυσική ισορροπία και προκαλούν έξαρση των εχθρών της ελαιοκράμβης
ε) Οι ψεκασμοί μετά την έναρξη της ανθοφορίας δεν βοηθούν. Οι προνύμφες του Κευθόρρυγχου, βρίσκονται στο εσωτερικό των ριζών και ο ψεκασμός στην ανθοφορία δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα. Οι προνύμφες του άλτη προσβάλλουν τους μίσχους των φύλλων και όχι τα άνθη, τα ενήλικα σκαθάρια τρέφονται με την γύρη των ανοικτών ανθέων χωρίς να προκαλούν ιδιαίτερη ζημιά και οι αφίδες δεν μειώνουν την παραγωγή.
Έχουμε πληροφορηθεί επίσης ότι κάποιοι παραγωγοί χρησιμοποιούν στην ελαιοκράμβη απαγορευμένα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα όπως το Confidor με δραστική ουσία την ιμιδακλοπριδη, η οποία λόγω της μεγάλης τοξικότητάς τους στις μέλισσες και τις δυσμενείς επιπτώσεις στο οικοσύστημα, απαγορεύτηκε με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 27/4/2018. Επισημαίνουμε ότι η εμπορία γεωργικών φαρμάκων χωρίς άδεια συνεπάγει φυλάκιση τουλάχιστο ένα έτος (Ν. 4036, άρθρο 46,παρ 3) και η χρήστη γεωργικών φαρμάκων χωρίς την έκδοση σχετικής συνταγής χρήσης γεωργικών φαρμάκων συνεπάγει πρόστιμο έως δέκα χιλιάδες ευρώ (Ν. 4036, άρθρο 45,παρ 9δ).
Αγαπητέ καλλιεργητή
Δεν θέλουμε να βρεθούμε σε αντιπαράθεση μαζί σας γιατί τα συμφέροντά μας είναι κοινά. Με τις καλλιέργειές σας προσφέρεται τροφή που συντηρεί τις μέλισσες και αντίστοιχα οι μέλισσες με την επίσκεψή τους στα φυτά συντελούν στην γονιμοποίηση των ανθέων, στην αύξηση των αποδόσεων και της ποιότητας της γεωργικής παραγωγής. Αντιλαμβανόμαστε την αγωνία σας να διασώσετε την καλλιέργειά σας από τα φυτοφάγα έντομα. Υπάρχουν όμως και άλλες λύσεις πέραν από τους συστηματικούς και σε πολλές περιπτώσεις άσκοπους και επικίνδυνους ψεκασμούς.
Αντιμετωπίστε τις εντομολογικές προσβολές με καλλιεργητικά μέτρα όπως είναι η αβαθής κατεργασία του εδάφους μετά την συγκομιδή, χωρίς άροση, με την χρήση δισκοσβάρνας ή καλλιεργητή ώστε να προστατευτούν τα παρασιτοειδή έντομα σύμμαχοι εναντίον των εχθρών της καλλιέργειας την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Χρησιμοποιείστε σε συγκαλλιέργεια με την ελαιοκράμβη το ελαιοδοτικό γογγύλι (Brassica rapa var.silvestris) σε ποσοστό 2-4% ή με την σπορά του αμιγώς στην περιφέρεια του αγρού (6-9 μέτρα). Το φυτό αυτό προσελκύει περισσότερο τους εχθρούς της ελαιοκράμβης, λειτουργεί ως παγίδα και μειώνει την ανάγκη εφαρμογής εντομοκτόνων.
Χρησιμοποιήστε προσελκυστικές παγίδες κατά το φύτρωμα της καλλιέργειας για να προσδιορίσετε εάν χρειάζεται ή όχι εφαρμογής εντομοκτόνων και το χρόνο εφαρμογής. Μην ψεκάζετε όταν τα παγιδευμένα άτομα στην παγίδα είναι λιγότερα από 20 σε τρεις ημέρες μέτρησης.
Αν και εφόσον η χημική επέμβαση κριθεί απαραίτητη, αυτή θα πρέπει να γίνει στο στάδιο των οφθαλμών και μόνον στη συνιστώμενη δόση και ποσότητα ψεκαστικού διαλύματος ανά στρέμμα. Οι προληπτικοί ψεκασμοί και οι ψεκασμοί στην ανθοφορία της καλλιέργειας δεν χρειάζονται, δεν βοηθούν, είναι επιζήμιοι για το φυτό, για τις μέλισσες και για τα ωφέλιμα παρασιτοειδή. Άλλωστε η κείμενη νομοθεσία επιβάλλει αυστηρές ποινές στους χρήστες γεωργικών φαρμάκων που δεν ακολουθούν τις οδηγίες της ετικέτας και δεν προστατεύουν τις μέλισσες και το περιβάλλον (Ν. 4036,άρθρο 45, παρ. 3). Βοηθείστε ώστε το εφετινό πρόβλημα που δημιουργήθηκε στα μελίσσια να μην επαναληφθεί για αμοιβαίο όφελος.
Μεγάλο μέρος από τις πληροφορίες της επιστολής αυτής είναι από τις παρακάτω δημοσιεύσεις των Γεωπόνων Κωνσταντίνου Β. Σίμογλου και Εμμανουήλ Ροδιτάκη στις οποίες οι καλλιεργητές ελαιοκράμβης μπορούν να ανατρέξουν ώστε να λάβουν περισσότερες πληροφορίες.
α) Σίμογλου Κ.Β. και Ε. Ροδιτάκης (2013) Αντιμετώπιση των σκαθαριών της γύρης (Meligethes aeneus) στην ελαιοκράμβη Λήψη μέτρων πρόληψης κατά της ανάπτυξης ανθεκτικών πληθυσμών Γεωργία – Κτηνοτροφία • τεύχος 1: 39-45
β) Σίμογλου Κ.Β. και Ε. Ροδιτάκης (2011) Ο Κευθόρρυγχος, ένας σοβαρός εχθρός της ελαιοκράμβης. Φυλλάδιο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης
Για το ΔΣ του Μελισσοκομικού Συλλόγου Ν. Θεσσαλονίκης Η Πρόεδρος
Λαζαριδου Ελισσαβετ
