Δοχεία για χειμερινά σμάρια – Μέρος Β

 Εισαγωγή
Στο προηγούμενο τεύχος της Μελισσοκομικής Επιθεώρησης περιγράφονται τα στάδια κατασκευής ενός νέου τύπου δοχείου σκονίσματος για χειμερινά σμάρια.
Στο παρόν τεύχος θα ολοκληρώσουμε πρώτα την περιγραφή της διαδικασίας της χειμερινής καταπολέμησης του ακάρεος με σκόνισμα των μελισσών.
Σ η μ ε ί ω σ η: Η αρίθμηση των Εικόνων είναι συνέχεια εκείνης του Α-μέρους του άρθρου μας

1. Η χειμερινή επέμβαση
Καταρχήν, η χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος δεν είναι καθόλου απαγορευτική για το σχηματισμό των τεχνητών χειμερινών σμαριών. Ακόμη και σε θερμοκρασίες πολύ κάτω από το μηδέν το μελίσσι δεν πεθαίνει ποτέ από κρυοπαγήματα. Σε τέτοιες θερμοκρασίες ένα κατά τα άλλα υγιές μελίσσι πεθαίνει μόνον από λιμοκτονία, εάν θα συμβεί, εξαιτίας άστοχων χειρισμών μας, να μην έχει αυτό πια επαφή με τα αποθέματα της τροφής του. Η χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος [π.χ. γύρω στους +5 οC] είναι μάλιστα και ευνοϊκή για τη δημιουργία των χειμερινών σμαριών, διότι οι μέλισσες βρίσκονται όλες μέσα στην κυψέλη, την ώρα που θα θελήσουμε να επέμβουμε. Η όλη διαδικασία της χειμερινής επέμβασης χωρίζεται σε δύο στάδια.

 1α. Προπαρασκευαστικό στάδιο
Πριν από την ίδια τη φάση της εφαρμογής του φαρμάκου εναντίον της βαρρόα, προβαίνουμε στην ακόλουθη πρώτη προκαταρκτική μας ενέργεια: Όταν η παραγωγή του γόνου θα έχει αρχίσει να λιγοστεύει φυσιολογικά (τρίτο δεκαήμερο του Οκτώβρη – αρχές Νοέμβρη), εισάγουμε ταυτόχρονα τις βασίλισσες όλων των μελισσιών σε ατομικά κλουβιά, που έχουν πλευρές από βασιλικό διάφραγμα και από διάφραγμα πρόπολης (Εικόνα 10α). Λόγω του τρόπου κατασκευής  τους τα κλουβιά αυτά συγκρατούνται σταθερά ανάμεσα σε δύο γειτονικές κηρήθρες [στο «χώρο της μέλισσας»] επιτρέποντας τη συνεχή ανανέωση των συνοδών εργατριών, καθώς αυτές μπορούν και κυκλοφορούν ανεμπόδιστες μέσα από το ελεύθερα τοίχωμα του κλουβιού (Υφαντίδης 2016). Έτσι καθίσταται περιττός ο εφοδιασμός του κλουβιού αυτού του τύπου με ζαχαροζύμαρο, σε αντίθεση προς τα κλουβιά του κλασικού τύπου. Αυτή η συνεχής ανανέωση της συνοδείας της βασίλισσας συμβάλλει, στο να διασπείρεται η βασιλική ουσία (φερομόνη) μέσα στην κυψέλη της σε κάποιο βαθμό, ώστε η βασίλισσα να μην αποξενώνεται από τις μέλισσές της τόσο γρήγορα, όσο θα συνέβαινε, αν χρησιμοποιούνταν ένα κλασικού τύπου βασιλικό κλουβί. Προφανώς, ο χρόνος παραμονής της βασίλισσας σε αυτές τις συνθήκες εγκλωβισμού δεν επιβαρύνει παρά ελάχιστα το χρόνο απομόνωσής της, όταν θα χρειαστεί στη συνέχεια να μείνει η βασίλισσα για κάποιο διάστημα έξω από την κυψέλη της. Συνεπώς, κατά τη στιγμή της επαναφοράς της στο ορφανό σμάρι της η βασίλισσα θα γίνει αποδεκτή από τις μέλισσές της χωρίς προβλήματα.

Ο συγκεκριμένος τρόπος εγκλωβισμού της βασίλισσας μέσα στο ίδιο της το μελίσσι θα διαρκέσει τουλάχιστον έως την ημέρα της καταπολέμησης της βαρρόα, δηλαδή, έως ότου θα έχει εκκολαφθεί ΟΛΟΣ ο γόνος, ταυτόχρονα σε ΟΛΑ τα μελίσσια του μελισσοκομείου μας. Συνεπώς ΟΛΑ τα ακάρεα θα έχουν χάσει τότε την φυσική προστασία, που τους προσφέρει το σφραγισμένο κελί γόνου απέναντι στη δράση των πάσης φύσεως ακαρεοκτόνων. Επιπλέον ο μελισσοκόμος, έχοντας τις βασίλισσες ήδη εγκλωβισμένες, δεν θα χρειάζεται να σπαταλά χρόνο, για να τις ψάχνει βιαστικά την τελευταία στιγμή, προκειμένου να τις απομακρύνει από τις κυψέλες τους, και να τις προστατεύσει έτσι από το επικείμενο άμεσο σκόνισμα.

Η επόμενη ενέργειά μας λίγο πριν από το σκόνισμα του σμαριού είναι, να μεταφέρουμε από κάθε ένα μελίσσι το βασιλικό κλουβί [με τη βασίλισσα και με όσο γίνεται περισσότερες συνοδούς μέλισσες] και να το τοποθετήσουμε μέσα σε ένα  διάτρητο, αλλά και μελισσοστεγανό δοχείο, στο οποίο τοποθετείται και ο Λιλιπούτιος τροφοδότης (Εικόνα 10β). Για να περιορίσουμε τότε και τον (λόγω ψύχους) κίνδυνο απώλειας των βασιλισσών, σκεπάζουμε τα δοχεία αυτά

Η συνέχεια στην έντυπη καθώς και στην ηλεκτρονική μορφή του περιοδικού

Εικόνα 10 (α). Βασιλικό κλουβί με τοιχώματα από βασιλικό διάφραγμα (καμπύλη επιφάνεια) και από διάφραγμα πρόπολης (επίπεδες επιφάνειες). Η τάπα μπορεί κατά περίπτωση να αντικαθίσταται από ζαχαροζύμαρο. Δίπλα του ένας υποτυπώδης τροφοδότης
Εικώνα 10 (β). Διάτρητο, μελισσοστεγανό δοχείο που περικλείει το βασιλικό κλουβί και τον μικροσκοπικό τροφοδότη της αριστερής φωτογραφίας